O'zbekiston: ortayotgan talab mamlakat kelajagiga shakl beradi

Infratuzilmaviy yirik loyihalar O'zbekistonning metallurgiya sohasini va iqtisodiyotini rivojlantirishni rag'batlantiryapti

O'zbekiston faol iqtisodiy o'sish davrini boshidan kechiryapti, bu esa yirik infratuzilmaviy loyihalar va qurilish bumini bilan tavsiflanadi. Bu omillar mamlakat ichidagi metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan talab sezilarli darajada oshishiga olib keldi, bu esa o'z navbatida milliy metallurgiya sanoatining rivojlanishini rag'batlantiryapti.

Talab o'sishining asosiy omillari:

1. Davlat infratuzilmaviy loyihalari
2. Uy-joy qurilishi
3. Sanoatning rivojlanishi
4. Qishloq xo'jaligining modernizatsiyasi

O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag'allikni qisqartirish vazirligining ma'lumotlariga ko'ra, 2022 yilda mamlakatda metall mahsulotlariga bo'lgan iste'mol hajmi o'tgan yilga nisbatan 15% oshib, 3,5 million tonnani tashkil qilgan. 

Davlat infratuzilmaviy loyihalari

O'zbekiston hukumati metallurgiya mahsulotlari asosiy iste'molchilari bo'lgan bir qator yirik infratuzilmaviy loyihalarni amalga oshirmoqda:

• Avtomobil yo'llarining qurilishi va rekonstruksiyasi (armaturaishlab chiqarish va metall konstruktsiyalar talabi)
• Temir yo'l tarmo'gining rivojlanishi (relsslar, shpalalar, ko'prik konstruksiyalari)
• Energetika infratuzilmasining modernizatsiyasi (ELCH ustunlari, transformator qurilmalari)
• Yangi gidroelektr stansiyalari qurillishi va mavjudlarining modernizatsiyasi

O'zbekiston Respublikasi Transport vazirligining ma'lumotlariga ko'ra, 2026 yilgacha 20 000 km dan ortiq avtomobil yo'llari qurilishi va rekonstruksiyasi rejalashtirilgan, bu esa taxminan 1,2 million tonna metalloprokat talabini keltirib chiqaradi. 

Uy-joy qurilishi

Faol uy-joy qurilishi metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan talab yana bir muhim omilidir:

• "Obod qishloq" davlat dasturining amalga oshirilishi
• Shaharlarda arzon hudud lari qurish
• Yangi turar-joy majmualarining infratuzilmasi

O'zbekiston Qurilish vazirligining ma'lumotlariga ko'ra, 2022 yilda jami 14,5 mln kv. m 90 mingdan ortiq kvartira foydalanishga topshirildi, bu 2021 yilga nisbatan 12% ko'pdir. Ushbu loyihalar amalga oshirilishi uchun taxminan 800 000 tonna metalloprokat talab qilingan.

Sanoatning rivojlanishi

O'zbekistonning industriallashuvi ham metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan talab sezilarli oshishiga hissa qo'shmoqda:

• Yangi sanoat korxonalari qurillishi
• Mavjud ishlab chiqarish quvvatlarining modernizatsiyasi
• Mashinasozlik va avtomobil sanoatining rivojlanishi

O'zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasining ma'lumotlariga ko'ra, 2022 yilda sanoat ishlab chiqarish hajmi 2021 yilga nisbatan 5,2% oshganligi, bu esa sanoat sektorida metall mahsulotlari iste'molini 8% oshirganligini bildiradi.

Qishloq xo'jaligining modernizatsiyasi

O'zbekistonning qishloq xo'jaligi sektorida ham metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan talab muhim o'rin tutadi:

• Zamonaviy issiqxona majmualarining qurilishi
• Qishloq xo'jaligi texnikasi parki yangilanishi
• Suv omborlari va melioratsiya tizimlarining rivojlanishi

Ekspertlarning baholashicha, 2022 yilda O'zbekistonning qishloq xo'jaligi sektoridagi metalloprokat iste'moli 10% ortib, 300 000 tonnani tashkil etdi.

Metallurgiya tarmo'gi ortayotgan talab xalqaroviyliga javob qaytarishi

O'zbekistondagi metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan ortayotgan talab xalqaroviyni qondirish uchun quyidagi tadbirlar amalga oshirilmoqda:

1. Ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish:

• Mavjud metallurgiya zavodlarini modernizatsiya qilish
• Yangi ishlab chiqarish liniyalarini qurish

2. Mahsulot assortimentini kengaytirish:

• Yangi turda gi metalloprokat mahsulotlarini ishlab chiqarish
• Mahsulot sifatini xalqaro standartlarga moslash

3. Ishlab chiqarishni mustaqillashtirish:

• Xomashyoni qaytib olishdan tayyor mahsulotgacha bo'lgan to'liq ishlab chiqarish tsiklini yaratish
• Metallurgiya mahsulotlari importiga bog'liqlikni kamaytirish

4. Ilmiy-texnik bazani rivojlantirish:

• Tadqiqot markazlarini yaratish
• Yetakchi jahon metallurgiya uskunalari ishlab chiqaruvchilari bilan hamkorlik

"Uzmetkombnat" AJ boshqaruvi raisi Baxtiyar Fozil ov so'zlariga ko'ra, "Biz faqat ichki talab xalqaroviyni qondirish uchun emas, balki hudud da yetakchi metallurgiya mahsulotlari eksportchisiga aylanish uch un ham maqsad qo'ydik. Biz zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va ishlab chiqarishni kengaytirish orqali raqobatbardosh narxlarda yuqori sifatli mahsulot taqdim etishni rejalashtiryapmiz". 

Tarmo'qning rivojlanish istiqbollari

Ekspertlar O'zbekistondagi metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan talab yanada oshishini oldindan aytib bermoqda:

• 2026 yilgacha mamlakatda metalloprokat iste'moli yiliga 5 million tonnaga yetishi kutilmoqda
• Ichki bozorda mahalliy mahsulotlar ulushining 80% gacha oshirish rejalashtirilmoqda
• Markaziy Osiyo va Yaqin Sharq mamlakatlariga metallurgiya mahsulotlari eksporti ko'payishi bashorat qilinmoqda

O'zbekistonda metallurgiya mahsulotlariga bo'lgan ichki talab rivojlanishi faqat metallurgiya tarmo'gi uchun emas, balki mamlakat iqtisodiyoti uchun ham asosiy o'sish omili bo'lib xizmat qiladi. Yirik infratuzilmaviy loyihalarni amalga oshirish, faol uy-joy qurilishi, industriallashuv va qishloq xo'jaligini modernizatsiya qilish milliy metallurgiya uchun qulay sharoitlar yaratmoqda. Bu o'z navbatida yangi ish o'rinlari yaratilishi, soliq tushum larining oshishi va O'zbekistonning umu miy iqtisodiy o'sishiga hissa qo'shmoqda.

Metallurgiya tarmo'gini rivojlantirish rejalarini muvaffaqiyatli amalga oshirish O'zbekistonning ichki talabni qondirishgina emas, balki mintaqaviy metallurgiya mahsulotlari bozorida ham yetakchi o'rinni egallashiga ham imkon beradi, bu esa mamlakatning xalqaro maydondagi iqtisodiy mavqeini mustahkamlashga yordam beradi.